نویسه جدید وبلاگ
پست های فشارقوی
1-2- تقسيم بندي پستها:
پستهاي فشار قوي از دو نظر تقسيم بندي ميشوند:
1- از نظر عايقي
2- از نظر محل نصب
پستهاي فشار قوي از نظر نوع عايق سه ميباشند:
1- پستهاي فشار قوي معمولي(Conventional) كه در آنها فاصله بين فازها و مدارهاي مختلف توسط هوا عايق شده است. اين پستها در همه سطوح ولتاژي ساخته ميشوند.شكل زیر نمونه‌اي از پست معمولي را نشان مي‌دهد.
2- پستهاي فشار قوي گازي(Gas Insulated Substation-GIS). در اين پستها به جاي هوا، از گاز 6SF بعنوان عايق استفاده ميشود. كليه تجهيزات درون كپسولهاي محتوي گاز6SF با فشار مناسب قرار دارند و عايق بين نقاط برقدار نسبت به يكديگر گاز6SF مي‌باشد كه قدرت عايقي آن حدوداً سه برابر هوا مي‌باشد. اينگونه پستها در همه سطوح ولتاژي ساخته ميشود ولي براي ولتاژهاي بالاتر از 66 كيلو ولت كاربرد آن رايج‌تر است.شكل(1-2) نمونه‌اي از پست گازي را نشان مي‌دهد.
3- پستهاي تركيبي (Hybrid) كه در واقع تركيبي از دو نوع فوق ميباشند. در اينگونه پستها از تجهيزات مانند شينه ها و كليدهاي قدرت در كپسولهاي گاز6SF قرار دارند و ساير تجهيزات بصورت معمول ميباشند. اين پستها براي ولتاژهاي بالاتر از 245 كيلو وات استفاده ميشود.
پستهاي برق از نظر محل نصب تجهيزات به دو دسته تقسيم ميشوند:
· پستهاي داخلي (Indoor Substation)
· پستهاي بيروني (Outdoor Substation)
پستهاي داخلي معمولي تا ولتاژ 110 كيلو ولت ساخته ميشود ولي استفاده از اين پستها تا ولتاژ 33 كيلو ولت بيشتر رايج است. در اين پستها تجهيزات قدرت در داخل يك ساختمان نصب مي‌گردند و از نظر ساختار و وضعيت فيزيكي تجهيزات ميتوان به سه دسته پست باز، نيمه باز و بسته تقسيم بندي كرد. در پست باز تجهيزات عمده كه شامل كليدهاي قدرت و شينه بندي و ترانسهاي اندازه‌گيري مي‌باشد كاملاً، رونت ميشود و جهت حفاظت افراد از نزديك شدن به تجهيزات برقدار از صفحات مشبك فلزي به عنوان محافظ استفاده ميشود.
در پست نيمه باز فقط شينه بندي كه عموماً، در بالاترين قسمت نصب ميگردد، قابل روئت بوده و ساير تجهيزات تا ارتفاع دسترسي توسط ديوار يا مواد عايقي نسوز پوشانيده شده و ديده نميشود، در پستهاي بسته كليه قسمتهاي برقدار يعني تمام تجهيزات و شينه‌بندي درون تابلوهاي فلزي كه از همه طرف مسدود مي‌باشد قرار دارند.
پستهاي داخلي گازي تا ولتاژ بالاتر از 800 كيلو ولت نيز ساخته ميشود. از آنجائيكه كليه تجهيزات درون كپسولهاي گاز6SF قرار دارند امكان تماس سهوي با قسمتهاي برقدار به هيچ وجه وجود ندارد.
در پستهاي بيروني كليه تجهيزات در يك محوطه فضاي باز كه محدوده آن Switchyard ناميده ميشود نصب مي‌گردند. اين پستها عموماً براي ولتاژهاي بالاتر از 66 كيلو ولت ساخته ميشوند. در چنين سطح ولتاژي بدليل ازدياد حجم تجهيزات و همچنين رعايت فاصله اطمينان قسمتهاي برق دار و نيز پائين آوردن هزينه تمام شده ساخت پست و ملاحظات فني ديگر بطور عمده از پستهاي بيروني استفاده ميگردد.شكل(1-6) بخشي از يك پست بيروني معمولي را نشان مي‌دهد.
در اين پست ها ترانسفورماتورهاي قدرت در اطاق‌هاي جداگانه نصب مي‌گردند و شينه‌بندي و ساير تجهيزات در يك سالن قرار مي گيرند. شبنه بندي معمولاً در بالاترين قسمت نصب ميگردد و تجهيزات مربوط به يك انشعاب شامل بريكر، ديسكانكتها، ترانسهاي ولتاژ و جريان وسايل در يك قسمت مشخص و محدود كه سلول ناميده ميشود نصب مي‌گردند. هر سلول از سلولهاي مجاور بوسيله تيغه اجري و يا صفحات فلزي يا عايقي نسوز جدا ميشود. در هر سلول معمولاً دو بخش وجود دارد يكي مربوط به تجهيزات قدرت و ديگري بخش تجهيزات كنترل و حفاظت كه در قسمت جلو سلول در دسترس متصويان پست است. اين دو بخش بايد كاملاً از يكديگر جدا باشند بنحوي كه امكان تماس سهوي با قسمتهاي تحت ولتاژ قدرت وجود نداشته باشد. كليه سلولها در مجاورت يكديگر و در وسط سالن قرار داده مي شوند بنحوي در دو طرف دو راهرو ايجاد ميگردد كه امكان دسترسي به تجهيزات كنترل و حفاظت و نيز تجهيزات قدرت را بهنگام تعميرات، فراهم مي‌كند.
1-4-2- پستهاي داخلي بسته
در پستهاي داخلي بسته همچنانكه قبلاً اشاره شد كليه تجهيزات قدرت و همچنين وسايل مربوط به كنترل و حفاظت پست در تابلوهاي فلزي نصب مي‌گردند. معمولاً در هر تابلو وسايل يك انشعاب از شين قرار داده ميشود كه عموماً، شامل بريكر، ديسكانت زمين، ترانس جريان و ولتاژ مي‌باشد. بريكر در تابلو يا بصورت ثابت و يا بصورت كشوئي قرار مي‌گيرد. بريكرهاي كشوئي داراي مزيتهائي نسبت به نوع ثابت هستند از جمله اينكه نيازي به ديسكانت در طرفين بريكر نيست و همچنين در صورت بروز نقصي در بريكر براحتي با بريكر مشابه قابل تعويض مي‌باشد. هر تابلو به چند بخش مجزا از هم تقسيم ميگردد كه در جلوگيري از پيشروي جرقه موثر است. هر يك از تجهيزات مانند بريكر، ترانس جريان و ولتاژ و شينه‌ها و وسايل مربوط به كنترل و حفاظت در بخش مخصوص بخود قرار مي‌گيرد. براي جلوگيري از فشار داخلي خيلي زياد در صورت بروز جرقه يا تخليه الكتريكي، در سقف تابلو دريچه‌هائي تعبيه ميگردد كه يا مشبك بوده و يا تحت فشار زياد باز ميشوند.
بطور كلي پستهاي داخلي بسته نسبت به پستهاي داخلي باز و نيمه باز محاسني دارند كه مهمترين آنها عبارتند از:
· امكان تماس سهوي افراد با تجهيزات وجود ندارد.
· امكان برخورد جرقه به قسمتهاي بيرون از تابلوها به حداقل مي‌رسد.
· فضاي لازم جهت يك تابلو يا سلول بسته به علت نزديكتر بودن تجهيزات نسبت به سلولهاي باز و نيمه باز معمولاً كمتر است.
· به علت بسته بودن تابلوها تجهيزات كمتر در معرض آلودگي‌هاي محيطي مانند دود و گرد و غبار ميباشند.
· چون تجهيزات و وسايل قبلاً در تابلوها جاسازي و نصب ميگردد، نصب تابلوها و بهره برداري از آنها به سهولت و در حداقل زمان صورت مي‌گيرد.
از معايب اين پستها اين است كه امكان نظارت مستقيم بر وضعيت تجهيزات وجود ندارد و ضمناً وسايل تابلوهاي ساخت كارخانجات مختلف معمولاً قابل تعويض با يكديگر نيستند در حاليكه در سلولهاي باز و نيمه باز ميتوان از تجهيزات كارخانجات مختلف استفاده نمود. بطور كلي با توجه به مزاياي پستهاي بسته نسبت به پستهاي باز و نيمه باز در حال حاضر در اكثر موارد از پستهاي بسته بخصوص با بريكرهاي كشوئي استفاده مي‌شد. پستهاي بسته معمولاً تا ولتاژ 33 كيلو ولت ساخته ميشوند.
1-4-3- پستهاي گازي( داخلي و بيروني)
در پست‌های گازي كليه تجهيزات قدرت درون كپسولهاي محتوي گاز6SF كه قدرت عايقي آن تقريباً سه برابر هوا مي‌باشد قرار مي‌گيرند. به اين ترتيب فاصله قسمتهاي برقدار با يكديگر در درون كپسولهاي پر از گاز به مراتب كمتر از فاصله‌هاي لازم در پستهاي معمولي مي‌باشد و در مجموع تجهيزات فضاي بسيار كمتري را اشغال مي‌كنند.
پستهاي گازي تقريباً از سال 1960 ميلادي مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مهمترين مزاياي پست گازي نسبت به پست معمولي عبارتند از:
· فضاي كمتر جهت نصب تأسيسات كه در حدود 10 تا 15 درصد يك پست معمولي در همان سطح ولتاژ مي‌باشد.
· چون كليه تجهيزات درون كپسولهاي گاز قرار دارند آلودگي‌هاي محيطي روي آنها تأثيري ندارد و بنابراين به تميز كاري و سرويسهاي دوره‌اي نيازي نيست.
· امكان تماس سهوي پرسنل با تجهيزات برقدار وجود ندارد.
· نصب و بهره برداري از پست به علت آماده بودن كليه تجهيزات درون كپسولهاي سبك وزن آلومنيومي، بسيار سريع انجام ميشود.
1-4-4- پستهاي معمولي بيروني
نكته اساسي درباره تجهيزاتي كه در پستهاي بيروني استفاده ميشوند اين است كه كليه تجهيزات بايستي در برابر شرايط مختلف آب و هوائي مناطق مقاوم باشند.
كليه تجهيزات معمولاً در ارتفاعي نصب ميشوند كه قسمت زمين شده آنها(قسمتهاي فلزي تجهيزات) از سطح تمام شده پست حداقل 230 سانتيمتر فاصله داشته باشد، به اين ترتيب امكان تماس سهوي با قسمتهاي تحت ولتاژ فشار قوي وجود ندارد. براي ايجاد اين ارتفاع در پست بيروني تجهيزات روي پايه‌ها يا اسكلت فلزي با ارتفاع مناسب در هواي آزاد نصب مي گردند. براي انجام اتصالات و ارتباط بين تجهيزات و نيز شينه‌بندي از سيم رشته‌اي همانند خطوط انتقال يا لوله آلومنيومي استفاده ميشود.
بطور كلي پستهاي فشار قوي بگونه‌اي طراحي مي‌گردند كه موارد مهم زير در آنها رعايت گردد:
· انجام عمليات لازم مانند نظارت بر وضعيت پست، صدور فرمانهاي قطع و وصل به كليدهاي قدرت، كنترل و حفاظت سيستم، نقل و انتقال لوازم و تجهيزات، توسعه و انجام تعميرات دوره‌اي و سرويس تجهيزات براحتي امكان پذير باشد.
· حداقل فواصل مجاز جهت قطعات و تجهيزات تحت ولتاژ با يكديگر و با زمين مطابق جداول استاندارد رعايت شود.
· متصديان پست از نظر برق گرفتگي در اثر تماس سهوي با قطعات تحت ولتاژ و يا پتانسيلهاي ناشي از اتصال كوتاه زمين به خوبي حفاظت شده باشند.
· هزينه‌هاي تمام شده پست ضمن حفظ كيفيت تجهيزات، به حداقل مقدار خود برسد.
